Defektoskopia ultradźwiękowa należy do jednej z najważniejszych technik badań nieniszczących NDT pozwalających na wykrywanie wad wewnątrz badanego elementu . Technika oparta jest na wykorzystaniu doskonałych właściwości rozchodzenia się fali w badanym materiale. Falami ultradźwiękowymi określamy drgania mechaniczne o częstotliwości powyżej 20 KHz. Możliwości wykorzystania zjawiska rozchodzenia się fali zostały wykryte stosunkowo wcześnie. Duży wpływ na wyjaśnienie zjawiska rozchodzenia się fal miał niewątpliwie angielski naukowiec Thomas Young. Na początku XIX wieku przeprowadzał liczne eksperymenty które miały za cel zbadanie zjawisk związanych z rozchodzeniem się fali. Badania prowadzone przez Thomasa Young’a miały ogromny wpływ na postęp związany z dzisiejszym rozwojem defektoskopii ultradźwiękowej. Do głównych zjawisk rozchodzenia się fali zaliczamy odbicie, załamanie na granicach ośrodków oraz dyfrakcję czyli zjawisko uginania się fali na krawędziach. Ważnym zjawiskiem opisanym przez Thomasa Jung’a było zbadanie zjawiska nazwanego interferencją czyli zjawiskiem nakładania się fal z dwóch lub większej ilości punktów emitujących fale. Do podstawowych fal które wykorzystywane są w technice ultradźwiękowej należą fale podłużne czyli fale generowane bezpośrednio pierwotnie w elemencie oraz fale poprzeczne generowane poprzez zastosowanie odpowiedniego kąta wprowadzania fali w celu wygenerowania tzw. fal poprzecznych. Obecnie większość przeprowadzanych badań ultradźwiękowych opiera się na zastosowaniu tych dwóch głównych rodzajów fal.
Pierwsze wzmianki na temat wykorzystania techniki ultradźwiękowej datują się na wczesny okres po II wojnie światowej co miało bezpośredni związek z dużym rozwojem przemysłu. Głównym motorem postępu był przemysł stalowy oraz w dużej mierze zastosowanie produktów stalowych do budowy między innymi wymagających dużej jakości elektrowni atomowych. Prym wiedli Rosjanie, jako pierwsi zbudowali defektoskop oparty na oscyloskopie, również Niemcy bardzo mocno wpisali się propagowanie tej techniki na potrzeby przemysłu. KRAUTKRAMER jest najbardziej znaną firmą niemiecką która dostarczała rozwiązania ultradźwiękowe. Polska również posiada bogate tradycje związane z tą techniką, jedną z wiodących firm produkujących defektoskopy ultradźwiękowe był warszawski UNIPAN.
Metoda ultradźwiękowa należy do metod badań objętościowych. Umożliwia przede wszystkim wykrywanie wad wewnątrz badanych materiałów. Technika wykorzystuje zjawisko rozchodzenia się fal w badanych obiektach. Fala napotykając na granicę ośrodków lub miejsce tzw. braku ciągłości materiału odbija się ukazując na ekranie impuls mówiący o umiejscowieniu (głębokości) oraz potencjalnej wielkości wykrytego wskazania (wady). Poprzez wykorzystanie defektoskopu opartego na oscyloskopie w wczesnych latach powojennych można było uzyskać sygnał (impuls) który na ekranie określał miejsce odbicia fali od dna badanego elementu. Postęp techniczny oraz szeroko pojęta komputeryzacja wyparły klasyczne defektoskopy lampowe.
Teraźniejszością i przyszłością defektoskopii ultradźwiękowej są niewątpliwie techniki bazujące na głowica wieloprzetwornikowych (mozaikowych). Również tutaj mocno zaznaczył się wpływ wykrytego przez Thomas Junga zjawiska tzw. interferencji. Phased Array dosyć mocno rozwija się i stopniowo wypiera klasyczne techniki oparte na pojedynczych przetwornikach ultradźwiękowych. Możliwości jakie daje zastosowanie techniki opartej na wielu przetwornikach pozwalają na przekroczenie granicy oceny opartej na dosyć abstrakcyjnym zobrazowaniu typu a-scan na oscyloskopie. Zobrazowanie badań ultradźwiękowych ziszcza zapewne marzenia wczesnych prekursorów defektoskopii ultradźwiękowej o możliwości rejestracji badań tak jak na przykład ma to miejsce w radiografii przemysłowej. Możliwości tomograficznego zobrazowania badanego elementu pozwala na wysoki postęp jakości badań ultradźwiękowych, a przez to jest doskonałą alternatywą dla badań radiograficznych stosunkowo jeszcze droższych i bardziej niedostępnych ze względu na ograniczenia związane z niebezpiecznym zjawiskiem promieniotwórczości.
